Thuật ngữ đá gà là hệ thống những từ ngữ chuyên môn được người chơi, chủ gà, trọng tài và người xem dùng để trao đổi với nhau. Từ cách gọi giống gà, thế đá, cựa, cho đến “kèo”, “chấp”, tất cả tạo thành một “ngôn ngữ riêng” của giới đá gà. Hiểu các thuật ngữ này giúp bạn đọc tin tức, xem video, hay làm bài viết nghiên cứu dễ dàng hơn. Theo chân NH88 tìm hiểu chi tiết về các thuật ngữ chọi kê.

Nhóm thuật ngữ về giống gà và vai trò

Trước khi đi vào kèo, chấp hay cựa, cần nắm những thuật ngữ đá gà cơ bản liên quan đến giống gà và vai trò của người tham gia quanh sới. Những từ này xuất hiện rất nhiều trong câu chuyện “dân gà”.

Các loại chiến kê thường được nhắc tới

Trong giới đá gà, “chiến kê” là từ chỉ những con gà được tuyển chọn để đem đi thi đấu. Một số loại thường nghe:

Gà nòi: Gà chọi thuần Việt, thân cao, xương chắc, nổi tiếng ở nhiều vùng như Bình Định, Thái, Nghệ…
Gà tre: Kích thước nhỏ, nhanh nhẹn, thường xuất hiện trong các kèo đá gà tre giải trí.
Gà Mỹ, gà lai: Các dòng gà ngoại hoặc gà lai, được chọn vì tốc độ, sức bật, phù hợp đá cựa sắt, cựa dao.
Chiến kê: Cách gọi chung cho gà được mang ra đấu, thường đã qua chọn lọc, luyện tập.

Thuật ngữ đá gà thông dụng về các giống chiến kê

Người tham gia xung quanh trận đấu

Bên cạnh gà, thuật ngữ đá gà cũng có nhiều từ chỉ con người:

Kê thủ: Người chơi gà, nuôi và mang gà đi đá.
Sới gà / trường gà: Khu vực tổ chức đá gà, từ quy mô nhỏ tới trường gà lớn.
Trọng tài / điều hành: Người đứng giữa sới, chịu trách nhiệm phân xử thắng thua, nhắc luật.
Khán giả / dân độ: Người xem và/hoặc tham gia cá cược quanh trận đấu (phần này thường gắn với rủi ro pháp lý).

Thuật ngữ về cựa, lối đá và trạng thái chiến kê

Một mảng quan trọng trong thuật ngữ đá gà là các từ mô tả cựa, thế đá và trạng thái sức khỏe, tinh thần của gà. Những khái niệm này giúp miêu tả cách gà thi đấu trên sới.

Các loại cựa và hình thức đá

Tùy vùng và loại giải, người ta dùng nhiều kiểu cựa khác nhau:

Cựa tròn / cựa trụ: Cựa kim loại dạng trụ, gây sát thương mạnh nhưng thường không sắc như dao.
Cựa sắt: Từ gọi chung cựa kim loại gắn vào chân gà, có thể là trụ, dao hoặc dạng đặc biệt.
Cựa dao: Cựa sắc như lưỡi dao nhỏ, có khả năng rạch sâu, mức sát thương cao.
Đá đòn: Hình thức dùng gà không gắn cựa sắt/dao, chủ yếu dựa vào sức, đòn, chịu đòn.

Lối đá và thể hiện của gà trên sới

Các thuật ngữ đá gà về lối đánh giúp người ta mô tả phong cách chiến đấu của từng chiến kê:

Gà đá mé: Gà tấn công chéo, đánh lệch sang một bên đầu đối thủ.
Gà đá kiềng: Nhắm vào chân, khớp đối phương, gây đau, làm mất trụ.
Gà lỳ: Bị thương nhưng ít khi bỏ chạy, vẫn lao vào đá.
Gà nhát: Dễ hoảng, thường tránh né, chạy vòng khi bị dồn ép.

Xem thêm: Trường Gà Savan 2025 – Đấu Trường Đá Gà Số 1 Lào Hiện Nay

Các dạng “chấp” thường gặp trong đá gà

Khi hai bên thỏa thuận trước trận, người ta có thể dùng một số hình thức “chấp” để cân kèo. Đây cũng là nhóm thuật ngữ đá gà hay gây khó hiểu với người ngoài nếu chỉ nghe thoáng qua.

Thuật ngữ đá gà về kiểu chấp phổ biến

Tùy vùng, tên gọi và cách áp dụng có thể khác, nhưng một số kiểu chấp thường nghe là:

Chấp cân / chấp trọng lượng: Gà nặng hơn có thể bị xem là bất lợi, hoặc cho phép gà nhẹ hơn mang thêm “úp” để cân bằng.
Chấp kích: Bên này cho phép gà đối thủ ra cú đá quyết định trước.
Chấp thời gian: Đồng ý cho bên kia thêm thời gian chuẩn bị, hồi sức trước khi vào hiệp hoặc trước trận.
Chấp bỏ, chấp lùa, chấp cắn: Các dạng chấp cho phép gà đối thủ có quyền bỏ chạy, lùa hoặc cắn trong một khoảng nhất định mà không bị phản công ngay (cách hiểu có thể thay đổi theo từng sới).

Thuật ngữ về kèo, cửa và kết quả

Khi theo dõi thông tin về đá gà, khó tránh khỏi việc bắt gặp các từ liên quan tới kèo, cửa, kết quả. Ở đây, thuật ngữ đá gà được giải thích theo hướng mô tả để hiểu nội dung, không phải hướng dẫn cá cược.

Meron, Wala, BDD trong trường gà quốc tế

Ở một số trường gà khu vực như Thomo (Campuchia), người ta hay nhắc tới:

Meron: Thường là phía gà “nhà cái” hoặc bên được xếp kèo trên.
Wala: Phía gà đối thủ, được xem là cửa còn lại so với Meron.
BDD (bằng điểm): Một số nơi dùng để chỉ kết quả hòa, rất hiếm, thường đi kèm tỷ lệ trả thưởng cao nếu có cá cược.

Những thuật ngữ này thường xuất hiện trong các bài viết, video nói về trường gà quốc tế hoặc đá gà biên giới.

Kèo, tỷ lệ, nổ, gãy trong lời nói dân gian

Trong lời kể của dân chơi, còn có các thuật ngữ đá gà như:

Kèo: Cách gọi chung cho trận đấu và các điều kiện hai bên đã thỏa thuận (gà nào, cân nặng, thời gian…).
Tỷ lệ: Cách so sánh sức mạnh tương đối giữa hai bên, đôi khi gắn với tỷ lệ cược trong môi trường cờ bạc.
Nổ: Gà hoặc cửa được chọn thắng, “nổ đúng kèo” trong lời kể dân gian.
Gãy kèo: Gà thua hoặc kết quả đi ngược kỳ vọng ban đầu.

Nhắc lại: riêng phần kèo, tỷ lệ, nổ, gãy… thường gắn chặt với cá cược ăn tiền – đây chính là vùng rủi ro pháp lý cao, không nên xem như “kênh đầu tư” hay trò vui vô hại.

Xem thêm chuyên mục: Đá gà

Kết luận

Hệ thống thuật ngữ đá gà phản ánh cả một “thế giới riêng” xoay quanh chiến kê, trường gà, kèo đấu và những người gắn với hoạt động này. Việc hiểu các khái niệm giúp bạn đọc tài liệu, phân tích dưới góc độ toàn diện để đặt cược hiệu quả hơn tại NH88.